ترخیص کالا از گمرک یکی از مهمترین مراحلی است که فرآیند واردات و صادرات به هر کشوری آن را طی می‌کند. قوانین ترخیص کالا از گمرک بین کشورها بسته به توافقات بین کشورها و انواع محصولات وارداتی و صادراتی و تأثیر آن‌ها بر اقتصاد آن کشورها بسیار متفاوت است. با طوطیا همراه باشید.
به طور خلاصه ترخیص کالا از گمرک به معنای تکمیل فرآیند صادرات یا واردات یک محصول خاص با توجه به قوانین و شرایط کشور (کشور صادرکننده یا واردکننده) است.
کارگزار گمرکی یک شخص حقوقی (شخص یا نمایندگی) است که به قوانین تنظیم کننده تجارت خارجی در کشورها آشنایی دارد و از ویژگی‌های هر کالا با توجه به قوانین کشور مطلع است. همچنین کارگزار گمرکی مدارک، اوراق و گواهینامه‌هایی را که باید بازرگان به مقامات مربوطه در گمرک ارائه کند را می‌شناسد تا پس از اتمام مراحل ترخیص کالا از گمرک آنطور که باید، بدون هیچ مانعی فرآیند صادرات یا واردات را تکمیل کند.
کارگزار گمرکی به عنوان واسطه بین صاحب کالا و مقامات رسمی در آن کشور تلقی میشود، زیرا کارگزار گمرک همانطور که اشاره شد از قوانین لازم برای محصولات و کالاهای مختلف به خوبی اطلاع دارد.
کارگزار گمرکی در صدور کلیه مدارک لازم برای تکمیل فرآیند واردات یا صادرات سریع عمل می‌کند که بدون هیچ مشکلی روند ترخیص کالا از گمرک را سریع‌تر انجام شود. مدارک مورد نیاز برای تکمیل فرآیند صادرات به طور کامل و به شکل مناسب، با توجه به شرایط اجباری ارائه شده توسط کشور و نوع کالا، می‌تواند متفاوت باشد.
ترکیه نیز به دلیل همسایگی با ایران و بازار پر پتانسیل ایران، در طول سال‌های دراز، رابطه‌ی تجاری خوبی را با ایران شکل داده است. ترخیص کالا از ترکیه به ایران چالش‌های زیادی ندارد و حتی در بعضی از موارد سخت‌گیری کمتری نسبت به واردات از سایر کشورها دارد. در این مقاله به بررسی کامل ترخیص کالا از ترکیه خواهیم پرداخت.
پس از ورود محموله یا کشتی به گمرک باید کالاها از آن‌ها خارج شود. پس از تخلیه کانتینرها در زمین بندر دریایی، کارگزار گمرک مجوز دریافت کانتینرها را از شرکت کشتیرانی بر اساس بارنامه ها، دریافت می‌کند. کارگزار گمرک فاکتورهای تجاری، گواهی مبدا و مقررات بسته بندی را در اختیار گمرک قرار می‌دهد تا حقوق گمرکی کالا بر اساس نوع آن تعیین شود. پس از آن، بازرس کالا پس از انطباق مدارک ارائه شده از کارگزار با مقررات، آن را به گمرک ارسال می‌کند؛ سپس بر این اساس ارزش حقوق گمرکی قابل پرداخت تعیین میشود.
در برخی از انواع کالاها مانند مواد غذایی، بازرس درخواست می‌کند که نمونه‌ها به آزمایشگاه تخصصی در این زمینه ارسال شود تا از تایید و انطباق آن‌ها با مشخصات مشخص شده اطمینان حاصل شود. پس از پرداخت حقوق گمرکی کالا توسط کارگزار گمرکی، فرد کارگزار مجوز دریافت کالا را دریافت می‌کند. فرآیند ترخیص کالا از گمرک معمولاً در صورتی که فرآیند با مانعی مواجه نشود حدود 5 روز کاری به طول می‌انجامد.
مراحل ترخیص کالا از ترکیه به طور کلی در 4 مرحله خلاصه میشود که به هرکدام در این بخش خواهیم پرداخت.
مرحله اول ارائه مشخصات کالا و استعلام آن است. اشخاص وارد کننده کالا، باید اطلاعات کالا را از فروشنده محصول دریافت کرده و آن را در اظهارنامه‌ای که به گمرک ترکیه ارائه می‌دهند، نوشته باشند.
مرحله دوم برآورد هزینه‌ها است. در این برآورد، فاکتورهای زیادی دخیل هستند. از موارد مهم آن میتوان به قیمت کالا، وضعیت تقاضای کالا در بازار مقصد و شرایط فروش اشاره کرد. فرد واردکننده باید قبل از خرید کالا جهت واردات، از این هزینه‌ها اطلاع داشته باشد تا بتواند پیش‌بینی درستی از میزان سود و فروش خود داشته باشد. کارگزاران گمرکی یا شرکت‌هایی مانند مجموعه کارمنتو، با در اختیار داشتن کارشناسان متخصص در این حیطه، می‌توانند برآورد دقیقی از هزینه‌ها را به بازرگانان و واردکنندگان اعلام کنند. این برآورد هزینه باید در پروفرما ذکر شود و به گمرک به عنوان بخشی از مدارک لازم به همراه سفارش ثبت شده، ارائه شود. این پروفرما توسط فروشنده برای خریدار ارسال شده و سپس ثبت سفارش کلی کالا انجام میشود. اظهارنامه گمرک بعد از این مرحله و با داشتن کد ثبت سفارش انجام میشود.
مرحله سوم تعیین قیمت نهایی است. این قیمت با احتساب هزینه‌های گمرک، انبارداری، حمل و نقل (هوایی، زمینی، آبی متغیر) محاسبه میشود. برای تعیین قیمت گمرک باید بعد از بررسی مدارک فرد تاجر، به او برگه ترخیص کالا تحویل داده شود که در آن تمام هزینه‌های فوق نوشته شده است.
مرحله آخر پروسه ترخیص کالا از گمرک ترکیه، داشتن مجوزهای کالا است. در این مرحله ارائه تمام اسناد و گواهی‌های لازم مثل مدارک سلامت و بهداشت کالا الزامی است.
بعد از انجام مراحل فوق و مشخص شدن هزینه‌های لازم، با تهیه وسیله موردنیاز برای حمل و نقل و همچنین با تایید نهایی و مهر شدن مجوز برای خروج کالا، نقل و انتقالات جهت ترخیص کالا از گمرک ترکیه به بیرون انجام می‌پذیرد.
کالاهایی متفاوت از دسته‌های گوناگون قابلیت ترخیص و واردات از ترکیه را دارند که در اینجا به دسته‌هایی که پر سودتر و بازدهی بیشتری دارند را بررسی می‌کنیم.
پرسودترین و پر فروشترین کالای وارداتی از ترکیه، انواع پوشاک اعم از زنانه، مردانه و بچگانه است.
در درجه دوم، بعد از پوشاک، بیشترین دسته کالای موجود در بازار ایران مربوط به واردات از ترکیه، شامل لوازم و قطعات الکترونیکی است. همچنین متریال اولیه برای صنایع نساجی و پلاستیک هم خواهان زیادی در ایران دارد.
لوزام خانگی از دیگر دسته کالاهای پر سود و پر فروش کشور است که هم شامل وسایل برقی و هم شامل کالاهایی از قبیل وسایل چینی، بلوری، استیل و … میشود.
همچنین مواد غذایی و خوراکی مثل میوه، سبزیجات و خشکبار از انواع محصولاتی هستند که از ترکیه وارد می‌شوند.
در درجه بعد از دسته‌های فوق، فلزات، کاشی، سرامیک و سنگ قرار می‌گیرد که از سود کمتری نسبت به کالاهای فوق برخوردار هستند ولی همچنان در لیست بیشترین کالاهای واردتی از ترکیه هستند و فروش خوبی را در ایران رقم می‌زنند.
در این بخش به مهمترین مدارک مورد نیاز برای صادرات و ترخیص از ترکیه اشاره می‌کنیم.
فاکتور تجاری کالا
گواهی مبدأ (برخی از مقامات ممکن است درخواست کنند که در برخی موارد توسط وزارتخانه‌ها و سفارتخانه‌های خاص تأیید شود).
بارنامه
بیانیه پکیج
گواهی سلامت (غذا، دارو، آرایشی و بهداشتی و…)
گواهی مربوطه برای محصولات چوبی
گواهی صادرات (برای برخی از محصولات).
رزرو کانتینر
اظهارنامه گمرکی
علاوه بر بسیاری از مدارک و مراحل لازم برای تکمیل فرآیند صادرات، همانطور که قبلا ذکر کردیم، بسته به محصول و کشوری که کالا به آن صادر میشود، ممکن است تفاوت‌هایی دیده شود.
این اسناد نیز بسته به کشور متفاوت است، زیرا رویه‌هایی وجود دارد که همه کشورها موافقت کرده‌اند و برخی دیگر از کشورها این رویه‌ها را افزایش یا تغییر می‌دهند. تقریباً همه کشورها در مورد گواهینامه‌های بهداشتی توافق دارند، اما بعضی کشورها برای برخی محصولات به گواهی‌های کیفیت خاصی مانند گواهی (ISO) و موارد دیگری نیاز دارند، همچنین گواهی (حلال) یکی از مهمترین گواهی‌های مورد نیاز در کشورهای اسلامی است که اساسا در زمینه مواد غذایی مورد نیاز است. معمولاً کارگزار گمرکی با تمامی این گواهینامه‌های مورد نیاز و همچنین مراحل لازم برای تکمیل فرآیند واردات توسط قوانین کشور کارگزار گمرکی آشناست، البته مدارکی که باید توسط واردکننده ارائه عبارتند از : وکالت برای انجام مراحل ترخیص، علاوه بر مجوز واردات، مجوزهای شرکت واردکننده و ….
اسناد و مدارک مورد نیاز برای ترخیص کالا از ترکیه به ایران:
در هر موضوعی شاید سوالی که برای بیشتر افراد پیش می‌آید بحث مربوط به هزینه‌ها است.هزینه ترخیص کالا از گمرک ترکیه، به موارد زیادی بستگی دارد. در زیر هزینه‌های ترخیص کالا به طور کلی آورده شده‌است. برای دانستن تعرفه های گمرکی اول لازم است تا با مفهوم آن آشنا شوید.
هزینه های گمرکی: به مبلغی گفته میشود که جهت انجام عملیات گمرکی دریافت میگردد. این هزینه‌ها معمولا شامل هزینه انبارداری، باربری، صفافی(بارچینی)، تخلیه، تعرفه‌بندی، آزمایش، بارگیری، کارشناسی، بدرقه کالا و … است.
هزینه های گمرکی به دو دسته تقسیم می‌شوند:
یکی حقوق و عوارض است که نوعی مالیات غیرمستقیم است و دیگری هزینه‌هاست که در مقابل انجام خدمت وصول میشود؛ مثل هزینه تخلیه و بارگیری، آزمایش، استاندارد و انبارداری.
حقوق و عوارض گمرکی شامل مواد زیر است:
حقوق گمرکی (که برای همه کالاها 4 درصد است و توسط مجلس وضع شده است.)
سود بازرگانی که توسط دولت تعیین میشود.
یک سری هزینه‌های گمرکی دیگر نیز وجود دارد که گمرک به نیابت از دیگر سازمان‌ها آن‌ها را دریافت کرده و سپس به حسابشان واریز می‌نماید.از جمله این عوارض میتوان به عوارض شهرداری، تضمین صادرات، حق ثبت سفارش، عوارض هوایی، عوارض بندری، تعاون، آسفالت، راه و ساختمان، عوارض بهداری، آموزش و پرورش و … اشاره کرد.مجموع این وجوه به عوارض گمرکی مشهور هستند.
حقوق گمرکی
(ارزشCIF نرخ ارز نرخ تعرفه)
سود بازرگانی
(ارزش CIF) (نرخ ارز) (نرخ تعرفه)
عوارض گمرکی
[(سود بازرگانی) + (حقوق گمرکی)] * (8%)
سود بازرگانی مانند یک نوع مالیات غیر مستقیم است که طبق قانون امور گمرکی از برخی کالاهای وارداتی اخذ میگردد. نرخ سود بازرگانی متغیر است و بستگی به نوع کالا و سیاست‌های دولت دارد.
ارزشCIF: ارزش سیف مجموع ارزش کالا، بیمه و کرایه حمل مى‌باشد.
نرخ ارز: نرخ ارز براى محاسبات گمرکی، نرخ رسمى ارز مى‌باشد که توسط بانک مرکزى ایران همه روزه اعلام و ابلاغ مى‌شود. دقت داشته باشید که کالا با هر نوع ارزى خریدارى شود، محاسبات گمرکى فقط براساس نرخ رسمى ارز انجام مى‌پذیرد.
نرخ تعرفه: تعرفه یک نوع معیار رقمی و یا عددی برای شناسی و تعیین جایگاه کالا در ترخیص کالا است.
هرساله دولت یک لیست از تعرفه کالاها ارائه می‌دهد، که شما با استفاده از کد HS کالای خود و همچنین براساس وضعیت گروه کالا، می‌توانید از نرخ تعرفه کالا آگاه شوید.
بیمه
نرخ حق بیمه به عوامل مختلفی بستگی دارد. از جمله:
تعداد خطرات و نوع خطرات تحت پوشش
مقدار فاصله بین مبدا و مقصد
نوع محموله از لحاظ آسیب پذیری و خطرناک بودن
مسیر حرکت و نوع وسیله نقلیه
هزینه انبارداری
یکی از هزینه‌های گمرکی که در صورت عدم ترخیص کالا از گمرک در تاریخ معین، شامل کالاهای وارداتی میشود، هزینه انبار داری است. این هزینه از لحظه ورود کالا به گمرک تا زمان خروج آن لحاظ می شود.
هزینه انبارداری رابطه مستقیمی با مقدار و حجم محموله، مدت زمان توقف در انبار و نوع انبار دارد و به شکل زیر محاسبه میگردد:
(هزینه انبار داری) = (مدت زمان) (نرخ انبار داری) (وزن نا خالص)
چنانچه کالای وارداتی در انبار گمرک دپو شد، هزینه انبار داری را باید به گمرک پرداخت کرد.
نرخ انبارداری با توجه به نوع انبار، محوطه باز و انبار گمرکات فرودگاه‌ها متفاوت است.
هزینه های کوچک ازقبیل: قبض انبارالکترونیکی، پرینت اظهارنامه، لاک و مهر، که مجموعا کمتر از 1/000/000 ریال می باشد.
هزینه آزمایشگاه (درصورتیکه کالا اجبار به آزمایشگاه داشته باشد).
هزینه استاندارد
هزینه مربوط به مالیات کارت بازرگانی، اگر به نام شخص ثالث وارد گردد.
هزینه های مربوط به دستمزد ترخیص کالا
جریمه گمرکی
جریمه گمرکی یکی دیگر از هزینه‌های گمرکی است که در مواقع اظهار کالا با ارزش نرخ پایین‌تر توسط صاحب کالا یا حق‌العمل کار، به کالای وارداتی تعلق می گیرد.این هزینه بر اساس میزان اختلاف ارزش و تعرفه توسط کارشناس محاسبه شده و در خانه 46 فرم اظهار نامه درج میگردد. به همین علت در هنگام ذکر ارزش کالای خود بسیار دقت نمایید، تا محتمل هزینه اضافی نشوید.
