اعتراض به مالیات، اعتراضی است که در مالیات های مستقیم و در روش خوداظهاری تعیین مالیات، کاربرد دارد؛ در این موارد، مودی مالیاتی، می تواند پس از صدور و ابلاغ برگ تشخیص مالیاتی، در مهلت قانونی و با ورود به سامانه اعتراض به صورت مالیات، مطابق نحوه اعتراض تعیین شده در سایت، به مبلغ مالیات، اعتراض نماید. با ما همراه باشید.
دولت ها در تمامی جوامع، به طرق مختلف، درآمد و دارایی خود را تامین می نمایند که یکی از آن ها، دریافت مالیات های مستقیم یا غیر مستقیم، از شهروندان و افراد مشمول مالیات می باشد. مالیات های مستقیم، به درآمد یا دارایی افراد تعلق گرفته و مالیات های غیرمستقیم، از مصرف کنندگان کالاها و خدمات اخذ می گردد.
در مالیات های مستقیم و در روش خوداظهاری، پس از اینکه برگه تشخیص مالیاتی، صادر و به مودی مالیاتی ابلاغ گردید، وی حق اعتراض دارد. از آنجا که مهلت و نحوه ثبت اعتراض به صورت مالیات، قواعد مخصوص به خود را دارد و با توجه به تاثیر این اعتراض، در کاهش مبلغ مالیات مودیان مالیاتی، اطلاع از این قواعد و نحوه ثبت آن، ضروری است.
از این رو، در این مقاله ، ابتدا به این سوال پاسخ می دهیم که منظور از اعتراض به مالیات چیست؟ سپس، در خصوص نحوه ثبت اعتراض به صورت مالیات، مراحل ، مهلت و تمدید مهلت اعتراض به آن، توضیح خواهیم داد.
مالیات، به مالیات های مستقیم و مالیات های غیر مستقیم تقسیم می شود. مالیات های مستقیم، به درآمد یا دارایی افراد تعلق گرفته و به عنوان درصدی از این درآمد یا دارایی، به طور مستقیم، از آن، اخذ می شود؛ در مقابل، مالیات های غیرمستقیم، به نحو نامحسوس، به عنوان بخشی از قیمت کالاها و خدمات استفاده شده، از مصرف کننده نهایی، اخذ می گردد.
در مالیات های مستقیم، تعیین و اخذ مالیات، بر اساس آنچه که در قانون مالیات های مستقیم آمده، به دو صورت، امکان پذیر است. شیوه خود اظهاری و شیوه تعیین مالیات علی الراس، روش های تعیین و اخذ این نوع از مالیات بوده که در زیر، به طور جداگانه، هر یک را شرح داده و در خصوص اعتراض به مالیات توضیح می دهیم.
روش خوداظهاری: در روش خوداظهاری، مودی، در مهلت قانونی، اقدام به ارسال اظهارنامه مالیاتی برای اداره مالیاتی مربوطه نموده و مامور مالیاتی، بر اساس اطلاعات موجود در اظهارنامه، میزان مالیات سالانه مودی مالیاتی را مشخص نموده و در برگه تشخیص مالیاتی، درج و به وی ابلاغ می نماید.
در این روش، بعد از اینکه برگه تشخیص مالیاتی، صادر و به مودی مالیاتی ابلاغ گردید، وی حق دارد، ظرف مهلت قانونی، به این برگه و میزان مالیات تعیین شده توسط ممیز مالیاتی، در مراجع حل اختلاف مالیاتی اعتراض نماید. البته این اعتراض، فقط به مرحله ابلاغ برگ تشخیص مالیاتی اختصاص نداشته، بلکه در مراحل مختلف رسیدگی به مالیات، امکان اعتراض مالیاتی وجود داشته که در بخش های بعد، در مورد آن صحبت خواهیم کرد.
روش تعیین مالیات علی الراس: در این روش، به دلایل مختلفی، همچون عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی در موعد قانونی و یا عدم اعتبار مدارک و اسناد تقدیمی از سوی مودی مالیاتی، ممیز یا مامور مالیاتی، با استفاده از اطلاعات موجود، خود، راسا اقدام به تعیین مالیات می نماید.
با توجه به توضیحات فوق، در پاسخ به این سوال که منظور از اعتراض به مالیات چیست؟ باید گفت، اعتراض به صورت مالیات، اعتراضی بوده که در مالیات های مستقیم و در روش خوداظهاری تعیین مالیات، کاربرد دارد؛ در این موارد، مودی مالیاتی، می تواند پس از صدور و ابلاغ برگ تشخیص مالیاتی و در مراحل مختلف رسیدگی به میزان مالیات وی، در مهلت قانونی، به رقم مالیات تعیین شده از سوی ممیز مالیاتی یا سایر مراجع مالیاتی، اعتراض نماید.
در قسمت قبل، شرح دادیم که اعتراض به مالیات، در خصوص مالیات های مستقیم، نظیر مالیات نقل و انتقال املاک، در روش خود اظهاری، امکان پذیر می باشد. پس از بیان این نکته و توضیح اینکه منظور از اعتراض به مالیات چیست، در این قسمت، قصد داریم، درباره ورود به سامانه اعتراض به مالیات صحبت کنیم و سپس نحوه ثبت اعتراض به صورت مالیات را بگوییم.
با ورود بیماری کرونا به کشورمان، سیاست دولت الکترونیک، به نحو جدی تری، توسط دستگاه های دولتی، مورد پیگیری قرار گرفت و اجرای آن در بخش های مختلف دولتی، تسریع گردید. در راستای اجرای این سیاست ها، سازمان امور مالیاتی کشور نیز علاوه بر سایت اصلی خود، یعنی سامانه مالیاتی tax.gov.ir، سامانه های مالیاتی متعددی را به عنوان زیرمجموعه های سایت سازمان امور مالیاتی کشور www.intamedia.ir، راه اندازی نمود.
یکی از این سامانه ها، سامانه اعتراض به مالیات بوده و همانطور که از عنوان آن مشخص می باشد، جهت ثبت اعتراض به صورت مالیات ، راه اندازی گردیده است. از آنجا که گام اول برای ثبت اعتراض به صورت مالیات ، ورود به سامانه اعتراض به مالیات می باشد، در این بخش از مقاله، به توضیح نحوه ورود به سایت اعتراض به صورت مالیات پرداخته که مطابق راهنمای تصویری زیر می باشد:
مرورگر دستگاه خود را باز کرده و عبارت سامانه اعتراض به مالیات یا آدرس tax.gov.ir را در آن جستجو نمایید تا وارد صفحه ای مشابه صفحه زیر شده و سپس، برای ورود به سامانه اعتراض به مالیات، بر روی لینک انتهای صفحه، با عنوان ورود به سامانه اعتراضات و شکایات، کلیک نمایید.
در این مرحله از مراحل ورود به سامانه اعتراض به صورت مالیات، لازم است تا نام کاربری و رمز عبوری که در هنگام ثبت نام مالیاتی دریافت نموده اید، وارد کادرهای مربطه کرده، سپس عدد امنیتی را در کادر سوم وارد نموده و در پایان، بر روی دکمه ورود، کلیک نمایید.
به این ترتیب، مراحل ورود به سامانه اعتراض به مالیات، به پایان رسیده و در ادامه می توانید، برای ثبت درخواست اعتراض به مالیات اقدام نمایید.
در بخش های قبل، به این سوال پاسخ دادیم که منظور از اعتراض به مالیات چیست و توضیح دادیم که استفاده از این اعتراض ، یکی از راه های قانونی کاهش میزان مالیات است. همچنین، گفتیم که این اعتراض، ممکن است هم زمان با ابلاغ برگه تشخیص مالیاتی، انجام گرفته یا در سایر مراحل، رسیدگی به مالیات، به عمل آید. به همین دلیل، در این بخش، به توضیح مراحل و نحوه ثبت اعتراض به صورت مالیات خواهیم پرداخت که مطابق مراحل زیر می باشد:
اولین مرحله از مراحل نحوه ثبت اعتراض به صورت مالیات، مرحله اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی می باشد؛ بعد از اینکه مامور مالیاتی، میزان مالیات مودی را بر اساس اطلاعات اظهارنامه مالیاتی وی تعیین نمود، مالیات تعیین شده، در برگه ای با عنوان برگ تشخیص مالیاتی، درج شده و به مودی مالیاتی ابلاغ می گردد.
مطابق ماده 238 قانون مالیات های مستقیم، چنانچه مودی مالیاتی، بعد از استعلام بدهی مالیاتی، نسبت به مالیات تعیین شده، اعتراض داشته باشد، می تواند اعتراض خود را ظرف 30 روز، تقدیم اداره مالیات مربوطه نماید. این اعتراض، توسط ممیز کل مالیاتی، مورد رسیدگی قرار می گیرد.
چنانچه مودی مالیاتی، نظر ممیز کل مالیاتی را در مورد میزان مالیات متعلقه، پذیرفته و ظرف سی روز برای پرداخت مالیات اقدام نماید، پرونده اعتراض به مالیات، در همین مرحله مختومه گردیده، در غیر این صورت، رسیدگی به اعتراض مالیاتی، مطابق آنچه در مرحله دوم، توضیح داده می شود، ادامه خواهد یافت.
دومین مرحله از مراحل نحوه ثبت اعتراض به صورت مالیات، مرحله رسیدگی در هیات حل اختلاف مالیات بدوی می باشد؛ در این مرحله، چنانچه، مودی مالیاتی، به نظر ممیز کل مالیاتی نیز اعتراض داشته و اعتراض وی در مرحله قبل، به نتیجه نرسد، پرونده مالیاتی، به هیات حل اختلاف مالیات بدوی، ارسال می گردد. این هیات که متشکل از یک نفر نماینده وزارت دارایی، یک نفر قاضی و یک نفر، نماینده صنف شغلی مودی بوده، به اعتراض، رسیدگی کرده و نظر خود را اعلام می نماید.
بر اساس قانون مالیات های مستقیم، پس از صدور رای هیات حل اختلاف مالیات بدوی، در هر حال، مودی مالیاتی، موظف به پرداخت مالیات متعلقه بوده، اما، در عین حال، حق دارد که ظرف 20 روز از ابلاغ رای هیات بدوی، برای اعتراض، در هیات حل اختلاف مالیات تجدیدنظر اقدام نماید.
سومین مرحله از مراحل اعتراض به صورت مالیات، مرحله رسیدگی در هیات حل اختلاف مالیات تجدیدنظر می باشد؛ اگرچه رای هیات حل اختلاف مالیات تجدیدنظر، در مورد تعیین مبلغ مالیات، قطعی بوده، اما باز هم مودی مالیاتی، می تواند به استناد عدم رعایت قوانین موضوعه ، اقدام به اعتراض، در شورای عالی مالیاتی نماید.
چهارمین و آخرین مرحله از مراحل نحوه ثبت اعتراض به صورت مالیات، مرحله رسیدگی در شورای عالی مالیاتی می باشد؛ شورای عالی مالیاتی که از پنج عضو اصلی و هشت نفر عضو علی البدل تشکیل گردیده، با حضور حداقل دو سوم اعضا، اقدام به تشکیل جلسه نموده و در مورد تایید یا رد اعتراض، تصمیم گیری می نماید.
در کنار مراحل اعتراض به مالیات، یک روش ویژه اعتراض به مالیات نیز وجود داشته و اختصاص به مالیات قطعی ای دارد که به دلیل انقضای مهلت های اعتراض، دیگر از طریق مراحل عادی، قابل پیگیری نمی باشد؛ در این روش، رسیدگی به اعتراض، توسط هیات ویژه ماده 251 مکرر قانون مالیات های مستقیم و در دیوان عدالت اداری، انجام می گیرد.
نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد، آن است که پس از ثبت نام اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی و اطلاع از نتیجه ارزیابی اظهارنامه توسط ممیز مالیاتی، پذیرش اعتراض به مالیات، در هر یک از مراحل رسیدگی، در درجه اول، منوط به رعایت مهلت اعتراض به مالیات می باشد. مهلت اعتراض به مالیات، در مراحل مختلف، متفاوت بوده و به شرح زیر می باشد:
مهلت اعتراض به صورت مالیات، در مرحله اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی، 30 روز می باشد.
مهلت اعتراض به مالیات، در مرحله رسیدگی در هیات حل اختلاف مالیات بدوی، 20 روز می باشد.
مهلت اعتراض به مالیات، در مرحله رسیدگی در هیات حل اختلاف مالیات تجدیدنظر، 20 روز می باشد.
لازم به ذکر است که در چهارمین و آخرین مرحله از مراحل اعتراض به صورت مالیات، یعنی مرحله رسیدگی در شورای عالی مالیاتی، رای شورای عالی مالیاتی، نهایی و غیرقابل اعتراض می باشد.
در بخش قبل، به صحبت در مورد مهلت اعتراض به صورت مالیات، در مراحل مختلف رسیدگی به مالیات پرداخته و توضیح دادیم که اولین و اساسی ترین شرط پذیرش اعتراض به مالیات، رعایت مهلت ها می باشد. با این وجود، به علت بیماری کرونا و جهت جلوگیری از تجمع افراد در ادارات، مهلت اعتراض به مالیات، توسط دولت و سازمان ذی ربط، در سال گذشته، تمدید شد.
در راستای اجرای سیاست فاصله گذاری اجتماعی و تلاش برای کنترل بیماری کرونا، مهلت اعتراض به مالیات در سال گذشته، برای اشخاصی که آخرین مهلت زمانی اعتراض مالیاتی آن ها، از تاریخ اول تیر آن سال تا 31 شهریور ماه همان سال بود، به مدت سه ماه، توسط اتاق اصناف ایران، تمدید گردید.
با توجه به کاهش محدودیت های کرونایی در کشور، پیش بینی می شود که بر خلاف دو سال گذشته، مهلت اعتراض به مالیات در سال 1402، تمدید نشود. با این وجود، در صورت انتشار اخبار مربوط به تمدید مهلت های اعتراض مالیاتی، متن مقاله، به روز رسانی خواهد شد.
از آنجا که مطابق مقررات سازمان امور مالیاتی کشور، در حال حاضر، پس از ثبت نام اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی و حقیقی و ارزیابی اظهارنامه، توسط مامور مالیاتی، اعتراض به مالیات، به روش الکترونیک و از طریق سایت سازمان امور مالیاتی کشور، انجام می گیرد، در این بخش، به توضیح نحوه اعتراض به مالیات پرداخته که مطابق راهنمای تصویری زیر می باشد:
پس از ورود به سامانه اعتراض به مالیات، از طریق جست و جوی آدرس tax.gov.ir، مطابق راهنمای بخش های قبل، به منظور اعتراض به مالیات و ثبت درخواست بررسی مجدد مالیات متعلقه، بر روی دکمه اعتراضات و شکایات که در سمت راست صفحه مشاهده می نمایید، کلیک نمایید.
در این مرحله از مراحل اعتراض به صورت مالیات، چنانچه قصد اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی خود را داشته، بر روی دکمه ممیز کل کلیک کنید. همچنین، در صورتی که نظر ممیز کل به شما ابلاغ گردیده و قصد دارید تا با ثبت شکایت در هیات حل اختلاف مالیات بدوی، به این نظر اعتراض کرده، بر روی گزینه هیات حل اختلاف مالیاتی کلیک نمایید.
در صفحه جدید، همانطور که در تصویر زیر ملاحظه می نمایید، یک فرم، جهت ثبت اعتراض مالیاتی به شما نشان داده می شود؛ به منظور ثبت اعتراض به مالیات، شماره برگه تشخیص مالیاتی خود را در کادر مشخص شده وارد کرده و در صورتی که به این شماره دسترسی ندارید، از کلید جستجو، برای پیدا کردن آن استفاده نمایید.
با توجه به شماره برگ تشخیص مالیاتی که وارد نموده اید، اطلاعات برگ تشخیص مالیاتی، برای شما نمایش داده می شود. به منظور اعتراض به مالیات، اطلاعات خواسته شده، شامل نوع مودی، نوع مرجع (مرجع صادرکننده رای)، علت و شرح اعتراض خود را در کادرهای تعیین شده وارد نموده و در پایان، پایه درآمد مشمول مالیات را نیز در کادر تعیین شده وارد کنید. به این ترتیب، و با طی کردن مسیر بالا، مراحل اعتراض به مالیات، به پایان رسیده و اعتراض ثبت شده، برای رسیدگی، به مرجع مربوطه ارسال می گردد.
یکی از سوالات مهمی که در رابطه با اعتراض مالیاتی، مطرح می گردد، اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی، مهلت و نحوه انجام آن می باشد. لذا، در این بخش، به توضیح مقررات اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی، می پردازیم. اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی، اولین مرحله اعتراض مالیاتی بوده که به موجب آن، مودی، حق دارد تا 30 روز از تاریخ ابلاغ برگ تشخیص مالیاتی، برای اعتراض اقدام نماید. این اعتراض، توسط ممیز کل مالیاتی، مورد رسیدگی قرار می گیرد.
