زمانی امکان پذیر است که سندی جعلی، در مقام دعوا یا دفاع، در دادگاه ارائه شده و سبب تضییع حق یکی از طرفین دعوا می گردد. در این صورت، فرد، تا اولین جلسه رسیدگی، فرصت دارد که با ارئه دلیل، ادعای جعل مطرح کند. روشن شدن جعلی بودن سند و قطعی شدن رای صادره در خصوص دعوای اصلی، از جمله شرایط ابطال سند مجعول در دادگاه هستند. با طوطیا همراه باشید.
جعل اسناد و استفاده از سند مجعول، یکی از موضوعاتی است که امروزه، دعاوی بسیاری را در دادگاه ها، به خود، اختصاص داده است. هنگامی که کسی، با استفاده از سند مجعول و با ارائه آن، به دادگاه، در دعاوی ای نظیر مالکیت، سعی در تضییع حق دیگری، دارد، یا با جعل مدارک هویتی افراد، اقدام به جرایمی، نظیر کلاهبراری می کند، می توان، نسبت به این امر، اقدام قانونی، انجام داد.
شکایت کیفری جعل، زمانی که کسی، با جعل سندی، به اسم دیگری، مرتکب جرایمی می شود یا ادعای جعل، زمانی که سندی علیه کسی، در مقام دفاع یا دعوا، به دادگاه، ارائه می گردد، از جمله اقداماتی است که هنگام استفاده از یک سند مجعول و برای ابطال آن، قابل انجام است. ابطال سند مجعول در دادگاه و تعیین تکلیف سند جعلی، نحوه و شرایط خاصی دارد که بدون استفاده و اطلاع از آن ها، ابطال سند مجعول، غیر ممکن خواهد بود. از این رو، در این مقاله، قصد داریم، درباره ادعای جعل و شرایط ابطال سند مجعول در دادگاه، صحبت کنیم و نحوه ابطال ر ا بگوییم. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما، همراه باشید.
ادعای جعل، همچنین، شکایت از جرم جعل و درخواست تعیین تکلیف، در خصوص سند مجعول، یکی از پیش بینی های قانون گذار، در خصوص زمانی است که یک سند مجعول، علیه دیگری، در مقام دعوا یا دفاع، به دادگاه، ارائه شده یا شخصی، مطلع می شود، سندی، به زیان او جعل شده و مورد استفاده قرار گرفته است.
بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی، عادی یا رسمی بودن سندی که در خصوص آن، ادعای جعل و تقاضای تعیین تکلیف و ابطال آن، مطرح است، تاثیری بر عدم امکان ادعای جعل، نخواهد داشت. ادعای جعل در دادگاه، می تواند به دو شیوه مختلف صورت گیرد :
دعوای حقوقی جعل: هر گاه شخصی، در طول جریان رسیدگی به یک پرونده حقوقی، نظیر مالکیت، مطلع شود که سندی به زیان او جعل شده است و به عنوان ادله اثبات، به دادگاه، ارائه شده، می تواند، با ارائه دلیل، تا اولین جلسه دادرسی، نسبت به سند، ادعای جعلیت کند. ادعای جعل، پس از گذشت مهلت، تنها در صورتی پذیرفته می شود که دلیل ادعای جعل، بعد از موعد مقرر، پیدا شده باشد. به این ادعا، ادعای جعل تبعی می گویند، چراکه به تبع دعوای اصلی، ایجاد شده است.
دعوای جعل کیفری: علاوه بر ادعای جعل به شیوه حقوقی یا ادعای جعل تبعی که در طول جریان رسیدگی به یک پرونده، انجام می شود، زمانی که شخصی، مطلع می شود، سندی به زیان او جعل شده ، می تواند با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و ثبت شکایت جعل، اقدام به طرح دعوای جعل کیفری کند و مجازات جاعل را از محکمه بخواهد.
صرف ادعای جعل، برای ابطال سند مجعول و تعیین تکلیف در خصوص آن، در دادگاه، کافی نیست و این امر، تنها، زمانی اتفاق می افتد که شرایط ابطال سند جعلی، وجود داشته باشد. قانون گذار، در ماده 221 قانون آیین دادرسی مدنی، شرایط ابطال سند مجعول در دادگاه را پیش بینی کرده است. این ماده، مقرر می دارد:
"دادگاه، مکلف است، ضمن صدور حکم، راجع به ماهیت دعوا، نسبت به سندی که در مورد آن، ادعای جعل شده است، تعیین تکلیف نموده، اگر آن را مجعول تشخیص ندهد، دستور تحویل آن را به صاحب سند، صادر نماید و در صورتی که آن را مجعول بداند، تکلیف اینکه باید، تمام سند از بین برده شود و یا قسمت مجعول در روی سند، ابطال گردد یا کلماتی محو و یا تغییر داده شود، تعیین خواهد کرد.
اجرای رای دادگاه در این خصوص، منوط است به قطعی شدن حکم دادگاه، در ماهیت دعوا و گذشتن مدت درخواست تجدیدنظر یا ابرام حکم، در مواردی که قابل تجدیدنظر می باشد و در صورتی که وجود اسناد و نوشته های راجع به دعوای جعل، در دفتر دادگاه لازم نباشد، دادگاه، دستور اعاده اسناد و نوشته ها را به صاحبان آنها می دهد."بر اساس این ماده، از جمله شرایط ابطال سند جعلی، اثبات جعلی بودن آن و روشن شدن این امر، برای دادگاه، پس از رسیدگی به ادعای جعل، همچنین، قطعی شدن حکم دادگاه، در خصوص اصل موضوع دعوا و گذشتن تمامی مهلت ها، از قرار واخواهی و تجدید نظر است.
در قسمت های قبل، درباره ادعای جعل و شرایط ابطال سند مجعول در دادگاه، صحبت کردیم و گفتیم که مدعی جعل سند، از چه طرقی، می تواند، ادعای جعل نماید. همچنین، اشاره کردیم که برای مطرح کردن ادعای جعل، در دادگاه حقوقی، اصل بر این است که ادعا، تا اولین جلسه دادرسی، صورت گیرد، مگر اینکه دلایل اثبات کننده جعل، بعد از گذشت مهلت و قبل از صدور رای قطعی، یافت شده باشند. نحوه ابطال سند مجعول، نیازمند طی شدن مراحلی خواهد بود که این مراحل، عبارتند از:
ادعای جعل تبعی و یا شکایت کیفری از جعل.
ارائه ادله اثبات دعوا، نظیر شهادت شهود یا اماراتی، نظیر نظر کارشناس دادگاه، برای اثبات جعل.
اثبات جعلی بودن سند و روشن شدن آن، برای دادگاه.
قطعی شدن رای صادره، در خصوص ماهیت دعوا، در زمانی که ادعای جعل و اثبات آن، به صورت تبعی و حقوقی بوده.
دستور دادگاه، مبنی بر ابطال و معدوم کردن سند.
بنابراین، در پاسخ به این پرسش که نحوه ابطال سند مجعول در دادگاه، چگونه است؟ باید گفت، این امر، پس از طی شدن مراحل رسیدگی قانونی به ادعای جعل، اثبات آن، قطعی شدن رای و با دستور و تعیین تکلیف سند جعلی، توسط دادگاه، صورت خواهد گرفت.